Czym Jest Więźba Dachowa i Jak Ją Montować?

Czym jest więźba dachowa?

Więźba dachowa to nic innego, jak zwieńczenie budynku. To mocna, drewniana konstrukcja, na której opiera się pokrycie dachowe. Jej budowa ma wpływ na kształt dachu, jak i na ogólną funkcjonalność budynku. Więźba dachowa składa się z wielu elementów. Najważniejsze z nich to:

• Krokwie - pochyłe belki, które podtrzymują pokrycie dachowe. Powinny one posiadać przekrój poprzeczny oraz być rozstawione w odległości około jednego metra.
• Płatwie - belki dachowe poziome. Ich zadaniem jest podparcie krokwi i przeniesienie ciężaru konstrukcji dachu na pozostałe układy nośne.
• Murłata - płatew, która opiera się na murze budynku. Dzięki temu ciężar dachu zostaje przeniesiony na ścianę.
• Kalenica - górna krawędź dachu.
• Słupy - belki pionowe, podtrzymujące płatwie i przekazujące ciężar na ścianę budynku.
• Kleszcze - dolne poziome belki, które łączą ze sobą krokwie i stabilizują konstrukcję.
• Jętki - podobnie jak kleszcze, jętki łączą przeciwległe krokwie w górnej części dachu.
• Miecze - ukośne belki, które łączą słupy i płatwie.
• Wiatrownice - skośne deski, które montuje się od spodu krokwi. Pozwala to na usztywnienie dachu i ochronę przed wiatrem.

O tym, który z tych elementów znajdzie się w więźbie dachowej, decyduje sama konstrukcja dachu. Istnieją różne rodzaje więźb dachowych, a wybór konkretnego rozwiązania zależy od samego projektu budynku. Ważne jest określenie, czy poddasze ma być użytkowe, czy nie.

Rodzaje dachów - jakie rodzaje więźb dachowych są najpopularniejsze?

Jeśli chodzi o drewniane konstrukcje dachowe, na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań. Wybór konkretnego rodzaju więźby dachowej ustala się jeszcze na etapie projektowania budynku. Decydując się na konkretne rodzaje dachów, należy uwzględnić czynniki takie, jak wymiary i kształt domu, możliwości finansowe, jak i względy estetyczne. W przypadku domów jednorodzinnych najczęściej stosowanym typem jest więźba krokwiowa, więźba jętkowa oraz więźba płatwiowo-kleszczowa.

Więźba dachowa - krokwiowa

Taka konstrukcja dachu może być stosowana w przypadku, gdy rozpiętość ścian budynku wynosi nie więcej niż 7 m. Nachylenie dachu nie powinno przekraczać 45 stopni. Zazwyczaj stosuje się więźby dachowe krokwiowo-belkowe. Taki układ wykorzystuje krokwie oraz belki stropowe, które razem tworzą wiązar opierający się na ścianach budynku. Krokwie są podpierane tylko w dwóch miejscach - w miejscu łączenia z murem oraz na kalenicy.

Istnieje również układ, w którym wiązar tworzą tylko dwa elementy. Wówczas krokwie opierają się bezpośrednio na murłacie, bez poprzecznych belek stropowych.

Więźba dachowa - jętkowa

Więźba jętkowa wybierana jest wówczas, gdy rozpiętość ścian przekracza 7 metrów. Jest to rozwiązanie o wiele bardziej wszechstronne, niż więźba krokwiowa. Z tego powodu jest ono o wiele częściej stosowane. Taka konstrukcja dachu wykorzystuje krokwie połączone w kalenicy, murłaty oraz jętki, które usztywniają całość. W tym przypadku należy pamiętać o umieszczeniu jętek na odpowiedniej wysokości - przestrzeń powinna być podzielona na dwie części - od kalenicy do jętki nie więcej niż 2,5 m oraz od jętki do murłaty nie więcej niż 4,5 m.

Więźba dachowa - płatwiowo-kleszczowa

Takie konstrukcje dachowe należą zdecydowanie do najpopularniejszych, ze względu na swoją uniwersalność. Może być on stosowany w dachach jedno i dwuspadowych, również w bardzo stromych konstrukcjach. Maksymalna rozpiętość ścian, którą może objąć taka więźba dachowa to 16 metrów. W tym przypadku zazwyczaj wykorzystywane są dwa rodzaje wiązarów. Jeden składa się z krokwi wspartych na płatwiach, słupów i kleszczy. Wiązary pośrednie to krokwie oparte na murłacie.

Więźba dachowa tradycyjna a fabryczna

Na rynku dostępne są różne rodzaje dachów do wyboru. Oczywiście ostateczna decyzja co do jego rodzaju zależy przede wszystkim od rozpiętości budynku oraz innych indywidualnych czynników. Pozostaje jednak kolejna kwestia - czy więźba dachowa będzie zbudowana w sposób tradycyjny, czy może lepiej zakupić prefabrykowaną konstrukcję.

• Jeśli chodzi o tradycyjne więźby dachowe, ich budowa wiąże się z samodzielnym doborem odpowiednich materiałów. Belki dachowe należy wybrać w tartaku, a konstrukcja dachu powstaje na budowie. Zazwyczaj wymiary belek z litego drewna osiągają do 7 metrów. W przypadku zapotrzebowania na dłuższe belki konieczne jest zastosowanie elementów z drewna klejonego, a także stalowych wzmocnień.
• Więźba dachowa fabryczna daje zdecydowanie więcej możliwości, jeśli chodzi o wymiary. Ponieważ elementy są idealnie dopasowane, takie rozwiązanie zużywa mniej drewna niż tradycyjne więźby dachowe. Sam proces montażu jest zdecydowanie szybszy - zajmuje się tym ekipa producenta. W tym przypadku jednak przestrzeń poddasza może zostać ograniczona, co dla niektórych może być minusem rozwiązania.

Jakie drewno na więźbę dachową wybrać?

Więźba dachowa jest konstrukcją, która wymaga zastosowania właściwego rodzaju drewna. Musi być ono odpowiednio wytrzymałe oraz odznaczać się konkretnym przekrojem. Drewno kupowane w tartakach oraz składach drewna konstrukcyjnego posiada specjalne oznaczenia. Materiał należy dobierać zgodnie z projektem budynku - ważna w tym przypadku jest klasa drewna. Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na to, czy zakupione drewno spełnia wymogi budowlane oraz ma deklaracje użytkowe w zakresie poszczególnych parametrów.

Klasa drewna oznaczana jest cyfrą i literą, przykładowo C20, D30. Litera oznacza rodzaj drewna, a liczba jego odporność na zginanie.

Jaki rodzaj drewna sprawdzi się najlepiej? Więźby dachowe zazwyczaj wykorzystują drewno iglaste, np. świerk lub sosnę, rzadziej modrzew lub jodłę. Ważnym aspektem jest także wilgotność drewna. Materiał powinien być dobrze wysuszony - suche drewno jest o 50% bardziej wytrzymałe niż wilgotne. Wilgotne deski mogłyby się odkształcić. Najlepiej, aby wilgotność drewna na belki dachowe nie przekraczała 15%. Najlepszym rozwiązaniem jest więc zakup wysuszonego drewna ze sprawdzonego miejsca.

Ponieważ drewno jest materiałem szczególnie podatnym na uszkodzenia, ważne jest jego zabezpieczenie. Tylko wtedy można mieć pewność, że więźba dachowa będzie trwała przez długie lata. Drewno przeznaczone na konstrukcje dachowe musi być zaimpregnowane, co ochroni go przed korozją biologiczną, szkodnikami, a także ogniem. W tym celu belki dachowe zostają nasączone odpowiednim preparatem.

Konstrukcja dachu - krok po kroku

Budowa elementu, jakim jest więźba dachowa, polega na odpowiednim połączeniu belek konstrukcyjnych. Oprócz ogólnego planu łączenia elementów drewnianych ważne są także same łączniki. Na rynku stosowanych jest wiele rozwiązań. Niektórzy fachowcy wykorzystują tradycyjne gwoździe i wręby. Do łączenia belek można użyć także sworzni i śrub, oraz metalowych płytek i okuć. Jedno z bardziej nowoczesnych rozwiązań obejmuje wykorzystanie specjalnych wkrętów ciesielskich. Konkretną ilość poszczególnych łączników określa projekt.

Budowa więźby dachowej rozpoczyna się od przymocowania murłat. Następnie montuje się kolejne elementy, w zależności od indywidualnego projektu - belki, słupy lub płatwie. Ostatnim etapem jest przytwierdzenie krokwi. Wszystkie elementy powinny znajdować się w odpowiedniej odległości od siebie - konieczne jest ścisłe trzymanie się projektu.

Prefabrykowane więźby dachowe są łączone ze sobą za pomocą płytek kolczastych. Konstrukcja dachu tego typu jest zazwyczaj wykonywana przez ekipę z firmy, od której więźba została zakupiona. W tym przypadku często wykorzystywany jest także dźwig. Proces montażowy trwa zwykle nie dłużej niż 3 dni.

Cena więźby dachowej

Więźba dachowa to element, którego cena jest uzależniona od kilku czynników. Liczy się przede wszystkim wielkość budynku, ale także sama konstrukcja dachu i stopień jej skomplikowania.

Najtańsze więźby dachowe to konstrukcje dwuspadowe. W tym przypadku zazwyczaj wystarczy więźba krokwiowa lub krokwiowo-jętkowa. Jeżeli rozpiętość ścian budynku przekracza 11 metrów, konieczne jest zastosowanie nieco droższej więźby płatwiowo-krokwiowej. Koszt w tym przypadku wynosi od 30 do 85 zł za metr kwadratowy.

Dla dachów czterospadowych oraz wielospadowych odpowiednia więźba dachowa jest bardziej skomplikowana, dlatego też jest trudniejsza do wykonania. Przekłada się to na konieczność zakupu większej ilości elementów oraz wyższe koszty montażu. Cena wynosi około 110 zł za metr kwadratowy.

Jeżeli dom ma niewielkie wymiary, warto rozważyć zakup więźby prefabrykowanej. Często jest to tańsze rozwiązanie niż więźba tradycyjna. Koszt elementów i montażu standardowo wynosi około 80 zł za metr kwadratowy.